Claude Shannon kimdir?
Bugünkü rəqəmsal dünyanın təməlində dayanan bir ad varsa, o da Claude Shannon-dur. Kompüter elmi, telekommunikasiya və informasiya nəzəriyyəsinin inkişafında onun rolu əvəzsizdir. Bir çox mütəxəssisin “rəqəmsal dövrün atası” adlandırdığı Shannon-un ideyaları bu gün istifadə etdiyimiz internet, mobil rabitə və məlumat ötürmə texnologiyalarının əsasını təşkil edir.
Claude Shannon-un həyatı
Claude Elwood Shannon 1916-cı ildə ABŞ-ın Miçiqan ştatında dünyaya gəlib. 1930-cu illərdə Miçiqan Universitetində elektrik mühəndisliyi və riyaziyyat üzrə təhsil alıb, daha sonra isə MIT-də magistratura və elmi fəaliyyətini davam etdirib. Gənc yaşlarında təqdim etdiyi elmi yanaşmalar onu elm dünyasında dərhal tanıtdı.
İnformasiya nəzəriyyəsinin doğuşu
1948-ci ildə Shannon-un “A Mathematical Theory of Communication” adlı məqaləsi elmi çevrələrdə inqilabi bir hadisə kimi qarşılandı. Bu əsər informasiya anlayışını riyazi şəkildə izah edir, informasiyanın ölçülə biləcəyini və ötürülə bilən bir vahid (bit) kimi modelləşdirilə biləcəyini sübut edirdi.
Bit anlayışı və ikili sistemin tətbiqi
Claude Shannon “bit” anlayışını informasiya ölçü vahidi kimi elmi terminologiyaya daxil edən ilk alimlərdən biri oldu. O, ikili sistemlə (0 və 1-lə) işləyən hesablama üsullarının informasiya ötürməsində nə qədər səmərəli olduğunu sübut etdi. Bu yanaşma kompüterlərin, internetin və rəqəmsal rabitənin yaranmasına şərait yaratdı.
Shannon-un mirası
Claude Shannon texnoloji tərəqqidə təkcə nəzəri töhfə verməklə kifayətlənmədi. O, həmçinin:
Şifrləmə və kriptoqrafiya sahəsində mühüm işlər gördü,
Erken süni intellekt anlayışlarına töhfə verdi,
Mexaniki siqnal emalı sahəsində prototiplər hazırladı.
O, həmçinin əyləncəli və yaradıcı yanaşması ilə tanınırdı — məsələn, öz evində musiqi ifa edən robotlar qururdu.
Shannon-un izləri hər yerdədir
Bu gün e-poçt göndərdiyimizdə, internetdən faydalandığımızda və ya mobil telefonla danışdığımızda, əslində Claude Shannon-un qoyduğu elmi təməllər üzərindən hərəkət edirik. O, riyaziyyatı və mühəndisliyi birləşdirərək XXI əsrin informasiya cəmiyyətinə yol açdı.
Claude Shannon sadəcə bir alim deyil — o, bir dövrün qurucusudur.
